De Nacht van Elisabeth: herdenking 600 jaar Elisabethvloed
Op 18 november is het precies 600 jaar geleden dat één van de meest legendarische rampen van ons land begon. In de nacht van 18 op 19 november 1421 steekt een woeste storm op. Dijken breken en de storm veroorzaakt één van de ergste overstromingen uit de Vaderlandse geschiedenis: de Sint Elisabethvloed. Mensen kwamen om, dorpen verdronken en de Biesbosch werd gevormd. De komende dagen wordt dit herdacht.
In de nacht van 18 op 19 november 1421 ging het mis. Springtij en een zware storm zorgden dat zeewater diep het land instroomde. De rivier, die nu de Merwede heet, kon door het zeewater haar eigen water niet meer kwijt. De dijken braken door en er ontstond een grote binnenzee van 40.000 hectare tussen Dordrecht en Werkendam. Er verdwenen rond de 17 dorpen onder water en er verdronken ongeveer 2.000 mensen.
De overstromingsramp is genoemd naar de feestdag van de heilige Elisabeth op 19 november, de Sint Elisabethsvloed. De grote binnenzee die ontstond, ontwikkelde zich door de eeuwen heen tot de Biesbosch zoals we die nu kennen.
Impact op Dordrecht
Ook de impact op de stad Dordrecht was groot. Ten tijde van de vloed was de stad op het toppunt van haar macht door het stapelrecht dat ze van Hollandse graven had gekregen. Door de Sint-Elisabethsvloed was ten zuiden van de stad een groot gebied met opgeslibde zandplaten ontstaan met daartussen kreken en bredere wateren, de latere Biesbosch. Er waren nu waterwegen die ervoor zorgden dat het stapelrecht van Dordrecht niet goed gehandhaafd kon worden.
De Stichting Verborgen Stad ontwikkelde een app waarmee je in de geschiedenis kunt kijken
Ook de ligging van de stad veranderde. Lag de stad voorheen redelijk centraal, nu lag zij ineens in een zuidwestelijk puntje van Holland en door verraderlijk water gescheiden van het rijke Brabant en van de stad Antwerpen. Bovendien zou Dordrecht nauwelijks meer uit kunnen breiden. De stad was in 1800 nagenoeg net zo groot als in 1421.
Activiteiten
Het thema water is actueler dan ooit. Het programma van 600 jaar Elisabeth gaat dan ook niet alleen over het verleden, maar ook over de uitdagingen waar we vandaag voor staan. De website 600 jaar Elisabethsvloed geeft met vlogs en podcasts een goed beeld van de impact van de vloed en wat we daar nu nog van merken.
De komende dagen staan diverse activiteiten op het programma (reserveren verplicht):
18 november: Lezing Biesbosch en Haringvliet in cinema The Movies Dordrecht
Aanvang: 19.30 uur
Nieuwstraat 60-62 Dordrecht
18 november: Nacht van de Scheepsverhalen
Aanvang: 20.00 uur
Wolwevershaven Dordrecht
19 november: Symposium Elisabethvloed in het Dordrechts Museum
Aanvang: 13.30 uur
Museumstraat 40 Dordrecht
20 november: Lezing, muziek en expositie over 600 jaar herdenking Elisabethsvloed en de rol van de Grote Kerk.
Aanvang: 13.30 uur
Lange Geldersekade 2 Dordrecht
Tot 31 december: Expositie Dordtenaren: Boven Water in het Hof van Nederland
Tot 6 maart 2022: Tentoonstelling Elisabeth en de Vloed in het Dordrechts Museum
In Biesboschcentrum Dordrecht kun je op het daar aanwezige wanddoek alles lezen over deze ramp en terugvinden hoe de in 1421 ontstane watervlakte zich heeft ontwikkeld tot het gebied zoals we dit vandaag de dag kennen. Op 27 november om 14.00 uur kun je deelnemen aan een Elisabeth excursie door de Biesbosch. Je gaat het water op en de Biesboschgidsen vertellen alles over de Elisabethvloed en de vorming van de Biesbosch.
Ook in Kinderdijk, Sliedrecht, Werkendam en Geertruidenberg zijn verschillende activiteiten om de vloed te herdenken.
